Zo’n 35 families in het noordwestelijk deel van Geesteren zijn de afgelopen maanden door mensen van Heemkunde Geesteren bezocht. Talrijke foto’s, prenten en ander historisch materiaal is uit oude dozen en fotoalbums tevoorschijn gekomen. Soms onder een laagje stof en niet meer wetend dat men die bijzondere familiefoto ook nog in bezit had.
Woensdagavond 12 november aanstaande wordt er bij Zaal Kottink te Geesteren een avondje gepraat over de geschiedenis van Noordwest-Geesteren en haar bewoners. De bijeenkomst begint om 19.30 uur met een lezing door Harry Meinders. Vervolgens belichten Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand met behulp van talrijke oude foto’s de geschiedenis van de 35 families.
“Spittend in de familiegeschiedenis komen de mensen van de heemkunde telkens weer voor verrassingen te staan. Zoals bij een echtpaar waarvan de man verre familie blijkt te zijn van een bekende Twentse oud-profvoetballer. Wie dat is, verklappen we natuurlijk niet. Dat bewaren we voor de dia-avond. Ook blijkt er ook een gezin te zijn met een dubbel paspoort. De noabers hebben daar bij een gelegenheid al eens een keer de draak mee gestoken. Ook daar meer over tijdens de dia-avond”, vertelt Gerrit Lohuis.
De Drieschichtige Marke
Tot aan 1781 woonden er in Noordwest-Geesteren, zoals bijvoorbeeld op de Zielakkers, de Bol- en Vonderakkers en in het Drieschichtige Veen geen mensen. De omgeving was toentertijd gemeenschappelijk grondgebied van de Marken Geesteren, Vasse en Mander en in gebruik bij de zgn. gewaarde erven in Geesteren, Vasse en Mander. De Marke Geesteren behoorde tot de Drieschichtige Marke. evenals Vasse en Mander. Elk gewaard erf had een aandeel in het gebruik van de gemeenschappelijke markegronden.
Veen, heide, bos, moeras, wildernis
De markegronden ten Noorden, Noordwesten en Noordoosten van Geesteren bestonden vroeger uit grote uitgestrektheden veen, heide, bos moeras en wildernis. De gronden waren onontbeerlijk voor de Geesterense boerenbedrijven. Het hout van de bomen diende voor koken en verwarming, huizen- en schurenbouw. De eikels in de bossen waren onontbeerlijk voor de varkens, de heideplaggen dienden voor de bemesting van het land. De heide zelf was voedsel voor de schapen. Na ontginning van de weuste grond en de verdeling in kavels zaaide men ook boekweit en rogge. Meer dan eens gingen deze gewassen door storm en slagregens verloren. Ook ongedierteplagen (muizen en kevers) deden de oogst weleens teniet. Bestrijdingsmiddelen kende men toen nog niet. Een mislukte oogst betekende honger lijden in de winter.
In 1781 vond een belangrijke onderlinge grondverdeling plaats waarbij de gewaarden het grootste gedeelte verkregen. Halverwege de negentiende eeuw werden de overige markegronden verkocht. In dat genoemde jaar werden ook 3 percelen verkocht waarop een woning gebouwd zou worden. De eerste permanente bewoning in Noordwest-Geesteren op deze zogenaamde huisstedes werd een feit. In de loop der jaren bouwde menigeen er stiekem een krot. Zodra er dan rook uit de schoorsteen kwam, mocht men er blijven wonen. Op deze manier hebben zich daar de Langeveense, Manderveense én ook Geesterense boeren gevestigd.
West-Geesteren en De Pollen onlosmakelijk verbonden
De uitgestrekte, veraf gelegen veengronden lokten veel omwonenden om daar hun turf te gaan graven. Uit oude documenten valt op te maken dat er in die tijd regelmatig grote onderlinge geschillen waren over het gebruik van de gronden. Met name met de ‘darpluden van Tubberge’ en de Heer van Almelo lag men voortdurend overhoop. Er moest regelmatig een markevergadering (Holtink genaamd) worden gehouden om de onderlinge vrede te
bewaren. West-Geesteren en De Pollen kunnen niet los van elkaar worden gezien. De gezamenlijke turfwinning leidde tot een sterke onderlinge saamhorigheid. Die saamhorigheid is er nog steeds, denk maar aan de jaarlijkse Zomerfeesten. Het turfgraven begon meestal eind maart en duurde tot 21 juni.
Presentatie over Noordwest-Geesteren
De dia-avond is gratis toegankelijk voor de donateurs van de SHG (Stichting Heemkunde Geesteren). Overige belangstellenden betalen €2,50 entree per persoon, inclusief een kopje koffie. Gelet op de overweldigende belangstelling in de afgelopen jaren, wordt iedereen geadviseerd op tijd te komen. De zaal is vanaf 18.45 uur geopend.
