Schoon drinkwater is een eerste levensbehoefte. Water komt niet zomaar uit de kraan. In Oost-Nederland komt dat water uit de grond. En water uit de grond halen is niet zonder gevolgen voor de omwonenden van een waterwingebied.
Na de brand bij Vredestein in Enschede is het waterwingebied in Enschede onbruikbaar geworden door ernstige vervuiling. Na een lange zoektocht is er nu een oplossing: het gebied bij Vriezenveen-Daarle is het meest geschikt gebleken en om de waterwinning in Mander te behouden moet de productie daar omlaag. Beide besluiten hebben grote gevolgen. Voor boeren, voor ondernemers en voor de bewoners in het gebied. Moniek Kleinsman van het CDA legt uit wat er speelt en wat er de komende tijd staat te gebeuren.
Moniek, leg eens uit wat is nu precies de stand van zaken?
“Drinkwater is een belangrijke levensbehoefte. Het is belangrijk dat er voldoende drinkwater voor ons beschikbaar is. De afgelopen jaren zijn er meerdere onderzoeken geweest om te bepalen welk nieuw drinkwaterwingebied het meest geschikt is. De beste optie is een nieuw waterwingebied inrichten bij Vriezenveen-Daarle, en de productie van de bestaande winning in Mander verlagen van 3 naar 2 miljoen kubieke meter water per jaar.”
“In Mander wordt al vele jaren water gewonnen en het blijkt dat veel agrariërs en ondernemers schade ondervinden. De winning heeft ook impact op de natuur. Vitens compenseert de schade en juist daar zit een moeilijkheidsgraad. Een goede nulmeting is noodzakelijk om vast te kunnen stellen wat de exacte schade is en daar moet een passende schaderegeling aan gekoppeld worden en daar wringt de schoen. Er zijn bepaalde agrariërs die nog wachten op een schaderegeling omdat de oude schaderegeling niet voldoet. Het vaststellen van een nieuwe schaderegeling duurt al vele jaren en zorgt naast onvrede ook voor onrust bij de agrariërs in de regio Vriezenveen-Daarle.”
“De provincie gaat over welke activiteiten (landbouw, industrie, woningbouw en dus ook waterwinning) op welke plek mogen plaatsvinden. Provinciale Staten moet daarom eerst het nieuwe zoekgebied aanwijzen zodat Vitens kan starten met de eerste stappen voor het realiseren van een nieuwe waterwinning. Dit gebeurt op 27 september 2017. Voordat er water uit de winning zal stromen, zijn we 10 jaar verder.”
Er is rond Mander behoorlijk wat onrust over de plannen rond waterwinning. Zijn de zorgen die in het gebied rond Mander leven realistisch?
“Ja, absoluut. Ik heb me de afgelopen periode verdiept in dit dossier en ik ben er echt achter gekomen dat er in de communicatie, de vergoeding van schade en het betrekken van alle partijen nog een flink slag gemaakt moet worden. Ik vind het te gek voor woorden dat men in Mander hier nu al sinds 2009 aan het wachten is op een schaderegeling omdat de oude regeling niet meer voldoet. Behalve dat ik het gewoon niet netjes vind naar de mensen en bedrijven die hinder hebben van de waterwinning, creëren we ook geen vertrouwen bij de betrokken partijen die wonen in het nieuwe zoekgebied Vriezenveen- Daarle. Ik kan het de mensen niet kwalijk nemen dat zij zich zeer terughoudend en sceptisch opstellen. Ik begrijp hun bezorgdheid. Ik hoop echt dat er snel schot in de zaak komt wat de schaderegeling betreft. Ik vind het lastig dat ons besluit gaat betekenen dat er een periode van onrust gaat aanbreken hier in het gebied. Het wordt een proces opgestart waarin heel veel zaken nog onduidelijk zijn. Ik put vertrouwen uit het feit dat veel betrokkenen die hebben ingesproken tijdens de commissievergadering hebben aangegeven dat zij graag betrokken willen worden. Er zijn veel ideeën over hoe we met elkaar dit proces in moeten en waar we rekening mee moeten houden. Belangrijk is dat alle betrokken partijen tegelijkertijd om tafel zitten.”
Waar moet de komende tijd aandacht voor zijn volgens jou?
“Er moet duidelijkheid zijn voor inwoners. Als PS het zoekgebied heeft aangewezen blijven er nog veel onduidelijkheden. Dit heeft te maken met het feit dat die antwoorden simpelweg nog niet te geven zijn omdat nog niet duidelijk is waar bijvoorbeeld de putten komen. Wat ik belangrijk vind is dat de provincie erop toeziet dat alle betrokken partijen tegelijkertijd aan één tafel zitten. Vitens, de agrariërs, LTO, ACSG voor de schaderegeling en de wethouders en betrokken ambtenaren in het gebied. Daarnaast moet er duidelijkheid komen over de schaderegeling. Als mensen schade ondervinden, hoe en op welke manier kunnen ze compensatie verwachten en wat moeten ze ervoor doen om de vergoeding te innen. Een goede nulmeting in het gebied lijkt me een pre! In dit geval ligt het succes wat mij betreft niet eens zozeer bij het bereiken van de bestemming, maar vooral in de weg ernaartoe.”
Wat kan de politiek doen terwijl het eigenlijk een project van Vitens is?
“Als volksvertegenwoordiger kun je veel voor inwoners betekenen en dat geeft mij voldoening in het werk. De afgelopen periode heb ik veelvuldig contact gehad met mijn CDA-collega’s in de raad en zij hebben korte lijnen met de mensen in het gebied. Daarbij heb ik veel met agrariërs in beide gebieden gesproken. De vragen die daar leven hebben we opgepakt en binnen de provincie uitgezet en dat contact verloopt goed. Zo kunnen we met elkaar in elk geval zorgen voor zoveel mogelijk duidelijkheid en de vragen die in het gebied leven doorgeven aan de mensen die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering. Let wel: niet alle vragen kunnen al beantwoord worden omdat er nog geen duidelijkheid is waar in het zoekgebied straks de winning komt. De politiek kan dus wel degelijk invloed uitoefenen door de juiste verbindingen te leggen voor de inwoners en door de juiste vragen te stellen. Samen met de woordvoerders van de verschillende fracties bereiden we een motie voor om ervoor te zorgen dat de betrokken partijen gezamenlijk worden gesproken en niet apart.”
Hoe kunnen mensen die zich zorgen maken deze zorgen uiten?
“Alle betrokken organisaties doen natuurlijk hun uiterste best en zijn bereikbaar voor vragen. De CDA-fracties in de gemeenten en de CDA Statenfractie gaan ook altijd graag in gesprek. Veel betrokkenen hebben zich verenigd en zorgen dat hun belangen worden vertegenwoordigd en dat is goed. Ik maak me zelf zorgen over de lange tijd die ACSG nodig heeft voordat er duidelijkheid komt over de schaderegeling. Daar zit ik bovenop en hoewel ik me bewust ben dat ik dat niet in mijn eentje kan veranderen, vind ik het belangrijk dat als deze vergoeding straks wel wordt uitgekeerd dat iedereen goed worden bijgestaan dit ook op juiste wijze in de bedrijfsvoering te verwerken. Daarin kunnen we als provincie wellicht nog wel een rol spelen. Kortom, het is en blijft een spannend proces, maar ik heb er vertrouwen in dat we met elkaar kunnen zorgen voor voldoende drinkwater voor de inwoners van Overijssel.”
