De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gaat morgen weer beginnen met de olieproductie in Schoonebeek. De productie lag anderhalf jaar stil na een lek in de waterinjectieleiding van Schoonebeek naar Twente.
De leiding is inmiddels vernieuwd door een pijp-in-pijp-oplossing. In augustus gaf het SodM (Staatstoezicht op de Mijnen) al toestemming om de vernieuwde waterinjectieleiding, nodig voor de olieproductie, in gebruik te nemen. Vervolgens werden er verschillende vragen gesteld door de politiek en belangengroepen. Om iedereen de gelegenheid te geven kennis te nemen van de stand van zaken, heeft NAM toen besloten de oliewinning in Schoonebeek niet in augustus, maar op zaterdag 17 september 2016 te hervatten.
Debat
Inmiddels heeft donderdagmiddag 15 september een debat over de oliewinning in Schoonebeek plaatsgevonden in de Tweede Kamer. NAM heeft dat debat met interesse gevolgd en ook notie genomen van de na afloop door de Tweede Kamer aangenomen motie waarin NAM gevraagd wordt te wachten met het weer opstarten van de olieproductie. De vraag luidt om te wachten tot de minister van Economische Zaken op basis van een lopende studie naar alternatieven voor de waterinjectie een besluit heeft genomen of waterinjectie in Twente op de lange termijn nog steeds de beste manier is om het water uit Schoonebeek te verwerken. Dit besluit komt op z’n vroegst eind dit jaar. Mocht dan gekozen worden voor een andere oplossing om met het water om te gaan, dan verwacht de NAM dat het nog enige jaren zal duren voordat die nieuwe oplossing operationeel kan zijn. Minister Kamp zei hierover in het debat dat het opschorten tot het einde van dit jaar niet redelijk is, want als er een alternatief is dat beter en milieuvriendelijker is, zal dat eerst nog helemaal moeten worden voorbereid.
Hervatten olieproductie
Gerald Schotman, NAM-directeur: “Wij zijn ons zeer bewust van de vragen die leven rondom de waterinjectie in Twente. Die worden ook heel nadrukkelijk meegenomen in het lopende onderzoek naar alternatieven voor de waterinjectie. Wij zijn ervan overtuigd dat we de oliewinning en waterinjectie veilig en verantwoord kunnen doen; we voelen ons hierin gesterkt door het oordeel van experts en het Staatstoezicht op de Mijnen. We hebben vandaag gebruikt om het kamerverzoek te overwegen, waarbij wij ook nogmaals gesproken hebben met verschillende belanghebbenden, onder andere over de werkgelegenheid in Zuidoost-Drenthe. Alles overwegend gaan we de productie hervatten, waarbij ik nadrukkelijk de kamerleden die bij het debat betrokken waren, uitnodig om ook met ons in gesprek te gaan.”
Olieproductie
Bij het produceren van de olie in Schoonebeek komt ook zout productiewater en aardgas mee naar boven. Deze stoffen worden van elkaar gescheiden en apart vervoerd. De aardolie gaat via ondergrondse pijpleidingen naar de raffinaderij van BP in het Duitse Lingen, zo’n 30 km van Schoonebeek. Het meegekomen productiewater gaat na een uitgebreid scheidingsproces als injectiewater via een ondergrondse leiding naar de waterinjectielocaties in Twente, waar het in lege aardgasvelden wordt gepompt. Het injectiewater bestaat voor 99.97% uit zout water, voor 0.01% uit olieresten en voor 0.02% uit zogenaamde mijnbouwhulpstoffen. Dit zijn chemicaliën die in de installatie worden toegevoegd om bijvoorbeeld corrosie van de leidingen te voorkomen. Met de ingebruikname van de vernieuwde waterinjectiepijpleiding wordt het gebruik van deze toegevoegde mijnbouwhulpstoffen nog verder geminimaliseerd, omdat een aantal van deze stoffen nu niet meer (of veel minder) nodig is.
Vernieuwing injectiewaterleiding
In de injectiewaterleiding van Schoonebeek naar Twente werd in april 2015 bij Holtheme (Hardenberg) een lekkage geconstateerd. Na inspectie heeft NAM toen besloten om de olieproductie in Schoonebeek stil te zetten en de injectiewaterleiding van De Hulte (Coevorden/Hardenberg) naar Rossum te vernieuwen. De afgelopen maanden werd daarom tussen Coevorden en Rossum een nieuwe kunststof leiding getrokken door de bestaande stalen leiding, over een lengte van circa 45 km.
Minder waterinjectielocaties
Voordeel van deze aanpak met een kunststofbuis, die met een stalen kern is verstevigd, is ook dat het risico op een nieuwe lekkage wordt geminimaliseerd. Doordat de diameter van de nieuwe leiding kleiner is dan de oorspronkelijke leiding (20 cm versus 45 cm), neemt de capaciteit van de leiding wel af, waardoor de injectiecapaciteit van de locaties ROW-2, ROW-3 en ROW-5 in het voormalig gasveld Rossum Weerselo voldoende is om al het water te verwerken. Er zal dus met deze nieuwe leiding geen water meer geïnjecteerd worden in de bestaande waterinjectielocaties in de voormalige gasvelden Tubbergen (Springendal) en Tubbergen Mander.
Wetenschappelijke studies
Sinds de nieuwe start van de olieproductie in Schoonebeek in 2011 en de bijbehorende waterinjectie in Twente zijn er vele studies, onderzoeken en rapporten over diverse onderwerpen verschenen. Meestal als onderdeel van de lopende vergunningen, maar soms ook als gevolg van ongewone voorvallen zoals de lekkage van de injectiewaterleiding bij Holtheme en meldingen over scheuren in huizen nabij één van de waterinjectie locaties in Rossum, die overigens niets met de activiteiten van NAM te maken bleken te hebben. Ook zijn er door NAM extra rapporten gemaakt omdat de overheid extra informatie wilde over bepaalde onderwerpen, zoals het risico op aardbevingen of het oplossen van zoutlagen als gevolg van waterinjectie. Deze laatste rapporten zijn ook door internationale experts van de universiteiten van Clausthal, Parijs (ParisTech) en de geologische dienst van de Verenigde Staten (US Geological Survey) beoordeeld. SodM (Staatstoezicht op de Mijnen) en de internationale experts hebben de conclusies van NAM bevestigd dat de waterinjectie in de ondergrond van Twente veilig kan gebeuren.
Werkgelegenheid
De oliewinning in Schoonebeek is een belangrijke pijler voor de werkgelegenheid in met name Zuidoost-Drenthe. Op jaarbasis zijn er in totaal ongeveer 200 mensen dagelijks direct betrokken bij de oliewinning in Schoonebeek waaronder ongeveer 80 medewerkers van NAM. Tevens leveren ca. tien bedrijven in de regio Twente en enkele tientallen bedrijven in Drenthe hun diensten aan NAM om de oliewinning in Schoonebeek mogelijk te maken. Daarnaast zijn er nog eens 50 tot 75 mensen indirect betrokken bij de oliewinning in Schoonebeek.
Geschiedenis
De geschiedenis van NAM is nauw verweven met Schoonebeek. In 1943 ontdekte de Bataafsche Petroleum Maatschappij, een olieveld bij dit Drentse dorp. Na de oorlog werd de NAM opgericht om het veld in productie te nemen. Tussen 1947 en 1996 haalde NAM hier met jaknikkers ongeveer 250 miljoen vaten olie uit de grond. In 1996 stopten we hiermee omdat de stroperige olie steeds moeilijker naar boven te halen was. Vanaf 2011 is een nieuwe fase gestart met als doel nog eens circa 90 miljoen vaten olie te winnen, waarbij de olie met behulp van lage druk stoominjectie wordt verhit en vloeibaar gemaakt, om de oliewinning te vergemakkelijken.
