Stille watersnoodramp bedreigt De Pollen en West-Geesteren

Een Twentenaar is bij lange na geen Hollander. Langs de Nederlandse kust doen ze alle moeite om de voeten droog te houden, in Twente is er vaak een tekort aan water en pompen ze het op veel plekken uit de grond naar boven. Of het wordt zelfs geïmporteerd van de oosterburen.

Hoe anders is het voor omwonenden van de Engbertsdijksvenen, aan de grens met Langeveen en West-Geesteren. Daar kwelt de nattigheid als vanzelf omhoog, langs muren en gevels van woonhuizen. Kelders lopen onder en het land is dusdanig onbegaanbaar zompig dat geen boer er een dure machine aan waagt, Kortom, alles wat laaggelegen is dreigt opgeslokt te worden door het rijzende grondwater. "En dan willen ze het waterpeil hier met nog eens met 1,15 m verhogen. Het is helemaal van de zotte", zegt woordvoerder Gerrit Hoff hoofdschuddend. Hij doelt op de plannen en rapporten die in verleden zijn gemaakt door de diverse overheidsinstanties, in opdracht van de provincie Overijssel. Die is weer gedelegeerd door het ministerie van Economische Zaken, wat uitvoering geeft aan Europese richtlijnen.

Het draait allemaal om hoogveen. Hiervan moet er wat de overheden betreft in een aantal natuurgebieden veel meer komen, ook in de Engbertsdijksvenen. Door het verhogen van het waterpeil gaat dat lukken, denken een aantal hydrologen die provincie en het ministerie adviseren. Maar zeker is dat allerminst, betoogt Hoff. "Ze hebben het peil van het Geesterse Stroomkanaal in 2007 al eens met 45 cm verhoogt. In die periode is het areaal hoogveen juist is afgenomen van 8,2 ha naar 0,1 ha. Ik heb in Zwolle, bij de provincie dus, natuurlijk wel nagevraagd hoe dat toch komt. Dan krijg je geen of een erg onsamenhangend verhaal te horen. Kennelijk weet men het zelf ook gewoon niet. Verhoging van het waterpeil werkt tot nu toe in elk geval averechts." Volgens hem is er nog nooit zoveel water in en om het gebied geweest en op papier zo weinig actief hoogveen. Bij de bewoners leeft daarom sterk de gedachte dat ze voor de gek gehouden worden.

De 15 bewoners die langs het Geesterse Stroomkanaal wonen, laten zich door Hoff vertegenwoordigen. Daarnaast zijn er nog 2 andere woordvoerders, elk voor een andere groep bezorgde burgers die rond de Engbertsdijksvenen resideren. "Dat hebben we zo afgesproken en het werkt tot nu toe heel goed. Het is ook logisch om het op te delen, want iedereen heeft net weer een iets verschillend belang dan een ander. Bijvoorbeeld de boeren waarvan de grond en - in sommige gevallen - het complete bedrijf onteigend wordt of het beheren ervan aan strenge voorwaarden onderhevig zal komen. Die staan er anders in dan wij, hier aan het kanaal."

Hoff vreest dat niet alleen de ongeveer 40 gezinnen die nu al last hebben van de vernatting na een verdere verhoging, maar ook vele anderen - met name in De Pollen (gemeente Twenterand) en West-Geesteren. "Ik ben dan wel geen hydroloog, maar water stroomt nog altijd van hoog naar laag. Aangezien het noordelijk deel van de Engbertsdijksvenen een meter of 6 á 7 hoger ligt dan de huizen aan het kanaal, stuwt het water deze kant op en stijgt er het grondwaterpeil navenant."

De getroffenen maken zich ernstige zorgen over de toekomst en willen in elk geval dat, voordat verdere vernatting plaatsvindt, in kaart wordt gebracht wat het huidige waterpeil bij iedere woning is. Ook bepleiten ze dat de waarde van hun bezit getaxeerd wordt, zodat hierover achteraf geen onduidelijkheid over gaat komen. Bovendien willen de bezorgde bewoners duidelijk op papier wie eigenlijk verantwoordelijk is, wanneer er in een later stadium alsnog (extra) schade ontstaat.