Volgens een recente nieuwsbrief van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) zijn de onderhoudswerkzaamheden aan de Tramweg in Rossum niet anders dan bijvoorbeeld auto’s waarvan de banden slijten, zodat die af en toe vervangen moeten worden.
“Als je dat wilt vergelijken met een auto, dan zou ik zeggen: breng ‘m naar de schroothoop”, aldus een verbolgen voorzitter Freddy Mensink van Stichting Stop Afvalwater Twente (SSAT). Deze organisatie houdt zich sinds december 2015 bezig met het beëindigen van de afvalwaterinjecties, die sinds 2011 plaats vinden, en het aanreiken van alternatieven hiervoor.
‘Ramp ligt op de loer’
“Het is één grote bouwput en dat eigenlijk al sinds oktober 2019, toen er volgens de NAM eigenlijk alleen maar sprake was van het aanbrengen van een coating aan flensverbindingen die door corrosie waren aangetast. Volgens onze stichting is er veel meer aan de hand en worden blijkbaar alle leidingen en onderdelen op de locatie vernieuwd”, aldus bezorgde SSAT-leden. “Zeer waarschijnlijk zullen ook de beide andere locaties in Rossum (aan de Bentertsteeg en de Schipweg) eenzelfde lot ondergaan. Vanwege de grote risico’s zijn de voormalige gaswinningslocaties naar onze mening absoluut ongeschikt voor de injectie van zeer grote hoeveelheden chemisch vervuild afvalwater. En dan hebben we het nog niet eens over de injectiebuizen waardoor het water in de diepe ondergrond moet verdwijnen. Bij lekkages zou dit een ramp betekenen voor Noordoost-Twente, die zich de komende decennia kan voltrekken. Grootschalig zout oplossen leidt onherroepelijk tot enorme cavernes (sinkholes), dat weer kan leiden tot grote inzakkingen en vervuiling van bodemwater. Een voorbeeld hoe het helemaal mis kan gaan ligt er al, net over de grens bij Schoonebeek. Het zeer gerenommeerde winningsbedrijf Wintershall DEA kwam er in het voorjaar van 2019 pas achter dat er jarenlang lekkage van chemisch afvalwater heeft plaats gevonden in Emlichheim: 220 miljoen liter afvalwater gedurende jaren weggelekt in de bodem. Een ware ramp! Niemand kan ons garanderen dat dit hier niet zal gaan gebeuren.”
Slager die eigen vlees keurt
Het blijkt dat zelfs de betrokken wethouder van de gemeente Dinkelland (Ben Blokhuis) feitelijk niet op de hoogte is van de situatie, zegt Mensink. “Na vragen vanuit de gemeenteraad moet hij in eerste instantie antwoorden schuldig blijven. Die volgen pas ná overleg met de NAM. Dan weet je al wat je te horen krijgt, dus wanneer je navraagt bij de ‘slager’ die zijn eigen vlees keurt. Waarom ook niet even één telefoontje naar de SSAT, want wij zijn per slot van rekening al vele jaren met de afvalwaterinjecties bezig. Onze activiteiten hebben er zelfs al toe geleid dat in zeven Noordoost-Twentse gemeenten, bijna allen unaniem, moties zijn aangenomen die aan de colleges van burgemeester en wethouders de opdracht hebben gegeven om te bewerkstelligen dat de injecties worden gestopt.”
Het onderhoudswerk aan de Tramweg in Rossum was voor de gemeente Dinkelland een mooie aanleiding geweest om een daad te stellen, vindt hij. “Stilleggen van de werkzaamheden en de NAM vragen om tekst en uitleg, in het bijzijn van ons als nauw betrokken stichtingsleden. Want hoe zit het bijvoorbeeld ook met mogelijk vervuilde grond op de locatie? Ieder willekeurig bedrijf was allang op de vingers getikt of beboet, maar de NAM heeft blijkbaar een uitzonderingspositie, Gezien de risico’s voor de veiligheid en de bescherming van haar eigen burgers had ik eigenlijk ook verwacht dat deze portefeuille al lang in handen van de burgemeester zou zijn.”
Alternatieve verwerkingsmethode
De SSAT pleit al sinds eind 2015 voor alternatieve verwerking van het afvalwater. “Eigenlijk was er al een oplossing voorhanden na de eerste evaluatie begin 2017, te weten: volledige zuivering van het afvalwater. Het Nederlandse bedrijf, met volop ervaring in zowel Amerika als het Verre Oosten, haakte noodgedwongen af. ‘Te duur’, ‘niet robuust genoeg’ en een ’te groot energieverbruik’, aldus de NAM. Kapot gerekend is de mening van ons en het betrokken bedrijf dat zelfs een proefzuivering aanbood“, aldus de SSAT.
Op voorspraak van de toenmalige minister van Economische Zaken (Henk Kamp) diende de NAM verder onderzoek te verrichten naar de mogelijkheid van zuivering. Tien kandidaat-bedrijven werden uitgenodigd om hun mogelijkheden te testen op een beschikbare testlocatie in Schoonebeek. “Dat uitnodigen gebeurde pas begin 2019. Inmiddels zijn er al 9 bedrijven afgehaakt en verwachten wij dat het tiende bedrijf dat binnenkort ook zal doen. De NAM wil gewoon niet zuiveren, denken wij. Maar… waarom niet? Iets te verbergen? Opvallend daarbij is dat de NAM aan ons geen enkele naam van de betrokken bedrijven wil of mag noemen.”
Circulair proces en waterbesparing
“Om de olie te kunnen winnen wordt er stoom geïnjecteerd, afkomstig van een ultrapuur waterfabriek. Bij maximale productie is dit circa 7.000 m3 per dag. Op jaarbasis betekent dit ongeveer een verbruik vergelijkbaar met het jaarlijkse verbruik van zo’n 50.000 personen! Een enorme hoeveelheid dus. In deze tijden van waterschaarste eigenlijk onaanvaardbaar. Om dit te kunnen beëindigen zou het toepassen van een circulair proces (hergebruik van het afvalwater) een oplossing kunnen bieden. Met behulp van de UT heeft Gert Colenbrander, een gepensioneerd Shell-ingenieur, dit proces voor ons in kaart gebracht, waarover wij als SSAT momenteel in gesprek zijn met de NAM. Eerste verkenningen en overleg doen echter opnieuw het ergste vrezen”, aldus de organisatie. “Vind de NAM wederom redenen om ook dit voorstel naar de prullenbak te verwijzen? Wij zijn er bang voor.”
Door een gebrek aan voldoende opslagruimte in Noordoost-Twente, alsmede om op te kunnen schalen naar een maximale productie van het Schoonebeekveld is de NAM voornemens om ook lege gasvelden in Drenthe aan te wenden voor afvalwaterinjectie. “Het illustreert naar onze mening de desinteresse van de NAM om mee te zoeken naar andere oplossingen en geen oog te hebben voor het toenemende watertekort in Drenthe en Overijssel. Wij zullen de politiek in Drenthe onze grote bezwaren kenbaar maken tegen het injecteren en alle risico’s benoemen die ook daar zouden kunnen leiden tot onherstelbare schade. Maar uiteindelijk zal het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat de beslissing nemen”, aldus de SSAT.
Informatieavond
Dit najaar zal er een informatieavond worden georganiseerd door de gemeente Dinkelland. “Een mooi moment voor ons om een ander geluid te laten horen dan dat van de NAM, met als uiteindelijke doel om het injecteren te stoppen. Noordoost-Twente laat je horen”, aldus de immer strijdbare leden van de Stichting Stop Afvalwater Twente.
